KÜLTÜR

Asya ile Avrupa arasında bir köprü gibi uzanan Anadolu, tarihinin başlangıcından itibaren stratejik önemini korumuştur. Anadolu’nun doğusunda Yukarı Fırat ve Murat-Van bölümleri üzerinde yer alan Bitlis ise tarihte aynı öneme haizdir.[1]

Bitlis’in maddi kültür unsurları çok zengindir. Bunların büyük bir bölümü ildeki tabii yapılarla ilgilidir. Her biri birer maddi unsur olan ve çevresinde çeşitli efsanelerin hikayelerin geliştiği suni yapıları da bunlara katabilir insan gücüyle ortaya konan bu büyük yapılar ilim tarihi kadar eskidir.[2]

A- İLDEKİ TARİHİ ESERLER

Bunlardan il merkezinde büyük bir alanı kaplayan Bitlis Kalesi, Anadolu Türk Mimarisinin en eski örneklerinden Ulu Cami , Osmanlı döneminde yapılmış olmasına rağmen Selçuklu mimari özellikleri taşıyan Şerefiye Camii, taç kapısı ve süslemeleri ile dikkat çeken İhlasiye ve Hatibiye Medreseleri, Anadolu’nun en büyük kervansarayı olan El-Aman (Rahva) hanı , Ahlat Selçuklu mezarlığı ve mezar taşları ünlü kişiler için yaptırılan türbe ve kümbetler, kaleler, köprüler, Urartu dönemine ışık tutan Adilcevaz Kef  Kalesi ve Urartu kaya mezarları sanat tarihi ve Türk kültürü bakımından önemli eserlerdir.

1. Bitlis Kalesi

M. Ö. 312 yılında Büyük İskender’in kumandanlarından Batlis tarafından yapıldığı rivayet olunur

Bitlis Kalesi

.

2. Ulu Camii

Bitlis Şehir merkezinde yer alan camii, kitabesine göre; Milâdi 1150 yılında Ebu’l Muzaffer Muhammed tarafından yapılmıştır. Dış görünüşündeki tek özellik kıble tarafında bulunan konik külahlı dış örtüsü ile camiden ayrı bir kule seklinde yükselen minaresidir. Kitabesinden anlaşıldığına göre minaresi 1492 yılında yapılmıştır. Osmanlı mimari özelliklerini taşıyan minare, restorasyon çalışmaları sonucunda asil özelliğinden uzak basit bir görünüme bürünmüştür. İbadet saatleri dışında sürekli ziyarete açıktır.

3. Gökmeydan Camii

 Merkez Gökmeydan semtinde bulunan camii kitabesinde 1801, minare kitabesinde ise 1924 tarihleri kayıtlıdır. Sivri kemerli anıtsal birkaç kapısı vardır. Caminin kıbleye bakan dış yüzünde özenle islenmiş mimari süslemelere rastlanır. Minaresi çok kaliteli bir isçilik ile süslenmiştir. Minare üzerinde süsleme unsuru olarak geometrik motifler, minik rozetler ve kaval silmeler kullanılmıştır. İbadet saatleri dışında sürekli ziyarete açıktır.

4. Şerefiye Külliyesi Ve Camii

 Bitlis Şehir Merkezinde yer alır. Medrese, camii, imaret ve türbe kısımlarından meydana gelmiş bir külliyedir. Kitabesine göre 1529 yılında IV. Şeref han tarafından yaptırılmıştır. Mimari zenginliği ve özellikle giriş kapısındaki süslemelerle dikkati çekmektedir. İbadet saatleri dışında sürekli ziyarete açıktır.

Şerefiye Medresisi

5. Adilcevaz Tugrul Bey(Zal Paşa) Camii

Adilcevaz-Ahlat yolu üzerinde, göl kenarındadır. 16. Yüzyılda Zal Pasa tarafından yenilendiği tahmin edilen caminin üzerinde on iki küçük kubbe bulunmaktadır. İbadet saatleri dışında sürekli ziyarete açıktır.

Zal Paşa Camii

6. Ahlat İskender Paşa Camii

Eski Ahlat kalesi bulunmaktadır. Kitabesine göre H.992 (M.1584) tarihinde İskender Pasa tarafından, muhtemelen Mimar Sinan’a yaptırılmıştır. Yavuz Sultan Selim zamanında inşa edilen camii, Kanuni Sultan Süleyman döneminde genişletilmiştir. Camii iç ve dış yapılışı itibariyle Osmanlı Mimarisinin tipik bir örneğini teşkil etmektedir. İbadet saatleri dışında sürekli ziyarete açıktır.